Twitter (X) alternatifi mikroblog tabanlı bir sosyal medya uygulaması olan Bluesky son dönemlerde oldukça popüler hale geldi. İlk temelleri 2019 yılına dayanan uygulama, özellikle de birkaç aydır “Bluesky nedir?” sorusunun dilden dile sosyal ağlarda dolaşmasıyla birlikte geniş bir popülarite kazandı.
Twitter’ın kurucu ortakları arasında yer alan Jack Dorsey tarafından kurulan platform, “merkeziyetsiz bir sosyal ağ” fikriyle karşımıza çıkıyor. Kullanıcılar için daha fazla özgürlük ve daha geniş bir kontrol sağlama vaadi taşıyan uygulama, her geçen gün hızla büyümeye devam ediyor.
Kısa içerikler üretmeye odaklanan platform, açık kaynaklı yapısıyla kullanıcılara güven aşılıyor. Bu da herkesin verileri inceleyebileceği ve ondan faydalı çözümler geliştirebileceği anlamına geliyor. Kurumsal bir kontrol sunmayan uygulama, daha demokratik bir şekilde hizmet vermeyi ön planda tutuyor.
Bu içeriğimizde sizler için “Bluesky nedir, nasıl kullanılır?” sorusunun cevabını tüm detaylarıyla vereceğiz. Aynı zamanda platformda nasıl hesap oluşturabileceğiniz, Bluesky’ın X’i geride bırakıp bırakamayacağı ve rakiplerine karşı hangi ayrıcalıkları sunduğu gibi ayrıntılara değineceğiz. İşte platformla alakalı bilmeniz gereken her şey…
Bluesky nedir?
Son dönemlerde oldukça popüler bir hale gelen Bluesky uygulaması kullanıcıların kısa gönderileri, görselleri paylaşmasına ve diğer kullanıcılarla herkese açık olarak etkileşimde bulunmasına olanak tanıyan bir sosyal ağ olarak hizmet veriyor.
Platform merkeziyetsiz bir yapıda faaliyet sürdürüyor. Bu durum, yani “merkeziyetsiz sosyal ağ” fikri farklı sosyal ağların açık bir standart aracılığıyla birbirleriyle etkileşime girebileceği anlamına geliyor. Böylelikle kullanıcıların verileri ve gizliliği üzerinde daha fazla esneklik ve kontrol sağlanıyor.
Twitter’ın kurucu ortağı ve eski CEO’su Jack Dorsey’in desteğiyle 2019 yılında hayata geçirilen Bluesky, başlangıçta Twitter çatısı altında faaliyet gösteriyordu. Fakat platform 2022 yılında bağımsız bir şirket haline geldi. 2023’te davetiye sistemi ile kullanıcıları ağırlayan uygulama, 2024’teyse genel kullanıma açılarak hızlı bir yükseliş yakaladı.
We’re calling this team @bluesky. Our CTO @ParagA will be running point to find a lead, who will then hire and direct the rest of the team. Please follow or DM @bluesky if you’re interested in learning more or joining! 🌐💬💙
— jack (@jack) December 11, 2019
Bluesky’ın kurucusu kim?
Bluesky’ın kurucusu Twitter’ın kurucularından olan Jack Dorsey‘dir. Bluesky’ın CEO’su ise merkeziyetsiz sosyal ağlar konusunda uzman olan Jay Graber olarak biliniyor. Graber, büyük teknoloji şirketlerinin elinde yoğunlaşan güce karşı yaptığı eleştirilerle tanınıyor.
Jack Dorsey ise 2021 yılında Twitter yönetiminden istifa etmesi ile birlikte kendisini Twitter’ın halefi olacak yeni bir sosyal ağ ortaya çıkarmaya adadı. Tecrübeli girişimcinin buradaki fikri, tıpkı 2000’li yılların sonlarında olduğu gibi, sosyal ağın köklerini geri getirmeye yardımcı olacak yeni bir proje ile karşımıza çıkmaktı.
Şirketin yönetim kurulu, Jay Graber ve Twitter’ın kurucusu ve eski CEO’su Jack Dorsey’in yanı sıra Jabber/XMPP teknolojilerinin mucidi olan Jeremie Miller’dan oluşuyordu. Fakat geçtiğimiz aylarda Dorsey sürpriz bir şekilde yönetim kurulundan ayrılma kararı aldı. Şirket bu konuda yaptığı açıklamada, Dorsey’in neden ayrıldığını açıkça ifade etmese de şu sözlere yer verdi:
“Bluesky projesinin finansmanı ve başlatılmasındaki yardımlarından dolayı Jack’e içtenlikle teşekkür ediyoruz. Bugün platform, oluşturduğumuz merkeziyetsiz protokol ATProto üzerinde çalışan açık kaynaklı bir sosyal ağ olarak gelişiyor.
Jack’in ayrılmasıyla birlikte, insanlara deneyimlerinin kontrolünü veren bir alan inşa etme kararlılığımızı paylaşacak yeni bir Bluesky hizmet kurulu üyesi arıyoruz. Daha fazlası gelecek!”
AT Protocol nedir?
Authenticated Transfer Protocol (AT Protocol) birleşik bir sistem üzerine kurulu açık kaynaklı bir iletişim dili olarak karşımıza çıkıyor. Bu protokolün, merkeziyetsiz başka bir sosyal ağ olan Mastodon platformunda da yer aldığını hatırlatalım.
Birbirleriyle entegre bir şekilde iletişim kurabilen, daha büyük bir sistem içerisinde bireyselleştirilmiş sosyal ağların oluşturulmasına olanak tanıyor. AT Protocol sayesinde mevcut içeriklerinizi ve kişilerinizi kaybetmeden hesabınızı bir sağlayıcıdan diğerine taşımak mümkün kılınıyor.
Bu konuda küçük bir örnek vermek gerekirse; Instagram, TikTok, Facebook, WhatsApp, TikTok, Snapchat ve X platformlarını tek bir çatıda buluşturan bir uygulama hayal edin. Her platform aslında kendine has bazı özelliklere sahip olsa da tüm platformlarda arkadaşlarınızın gönderilerini, sizinle paylaştığı kısa videoları ya da kişi listenizi görüntülemeniz mümkün kılınıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Twitter alternatifi Mastodon nedir, nasıl kullanılır?
Bluesky nasıl kullanılır?
“Bluesky nedir” diye merak edenler için platformun nasıl çalıştığına da değinmekte fayda var. Kullanıcıların kendi ilgi alanlarına göre özelleştirilebilir kurallar ve algoritmalar ile kişisel topluluklar oluşturabileceği bir sistem ortaya koyan sosyal ağ, son derece basit bir şekilde kullanıcılara hizmet veriyor.
Şimdiye kadar Bluesky davetiye sistemi ile çalışıyordu. Yani platforma kayıt olmak için sınırlı bir erişim sunuluyor, dolayısıyla uygulamaya giriş yapabilmeniz adına bir davetiye koduna ihtiyacınız bulunuyordu. Bu kodu da elbette mevcut kullanıcılardan alabiliyordunuz.
Bluesky davet sistemi ile geçmişte birçok potansiyel kullanıcıyı kapıdan çevirse de artık neyse ki bu sistem ortadan kalktı. Yani dileyen herkesin Bluesky’a kayıt olması mümkün bir hale geldi. Siz de mobil uygulama ya da bilgisayarınız üzerinden kolaylıkla sosyal ağa kaydolabilir, kendinize ait bir topluluk oluşturabilir veya mevcut bir topluluğa katılım sağlayabilirsiniz.
Bluesky nasıl indirilir?
Bluesky’ın web sürümünü kullanmak için sosyal ağın resmi internet sitesi olan bsky.app adresini ziyaret edebilirsiniz. Platformu mobil cihazlar üzerinden ziyaret etmek için ise Android ve iOS uygulama mağazalarına uğramanız yeterli olacak.
Android telefonlarda Bluesky indirmek için aşağıdaki adımları takip edin:
- Google Play Store’u açın: Android cihazınızda uygulama mağazasını açın.
- Uygulamayı arayın: Uygulamayı bulmak için arama çubuğuna “Bluesky” yazın veya doğrudan Bluesky Google Play sayfasına gidin.
- Uygulamayı indirin: Yükle düğmesine dokunun. İndirmenin tamamlanmasını bekleyin.
- Uygulamayı açın: Kurulum tamamlandıktan sonra uygulamayı açın ve hesabınızla giriş yapın ya da kayıt olun.
iPhone cihazlardan Bluesky indirmek için ise sırasıyla şu adımları izlemelisiniz:
- App Store’u açın: iOS cihazınızda uygulama mağazasını açın.
- Uygulamayı arayın: Arama çubuğuna “Bluesky Social” yazın veya doğrudan Bluesky App Store sayfasını ziyaret edin.
- Uygulamayı indirin: Yükle düğmesine dokunun. İndirmenin tamamlanmasını bekleyin.
- Uygulamayı açın: Kurulum tamamlandıktan sonra uygulamayı açın ve hesabınızla giriş yapın ya da kayıt olun.
Bluesky’a nasıl kayıt olunur? Adım adım hesap açma işlemi
“Bluesky nedir?” sorusunu detaylı bir şekilde yanıtladığımıza göre, sıra geldi Bluesky’da hesap açma işlemine… Bilgisayardan internet tarayıcısı üzerinden Bluesky’a kayıt olmak için aşağıdaki adımları sırasıyla takip etmeniz yeterli olacak:
- Resmi internet sitesini açın: Öncelikle bsky.app adresini ziyaret edin.
- “Kaydol” butonuna tıklayın: Ana sayfada sol üst köşede yer alan “kaydol” düğmesine basın.
- Ayrıntıları girin: Adınızı, e-posta adresinizi girin ve ardından bir şifre oluşturun.
- E-postanızı kontrol edin: Bluesky’a kayıt olmak için bir onay e-postası alacaksınız. Hesabınızı doğrulamak için mail adresinize gelen bağlantıya tıklayın.
- Profilinizi tamamlayın: Hesabınızı kusursuz bir hale getirmek için bir profil fotoğrafı, biyografi ve diğer kişisel bilgileri ekleyin.
Android ve iOS cihazlardan Bluesky’a kayıt olma işlemi de tıpkı masaüstü sürümünde olduğu gibi oldukça basit. Mobil cihazlar üzerinden Bluesky hesabı açmak için aşağıdaki adımları sırasıyla uygulayın:
- Uygulamayı indirin: Apple App Store ya da Google Play Store’dan “Bluesky Social” uygulamasını indirin.
- Uygulamayı açın: Bluesky uygulamasını açın ve ardından ana ekranda yer alan “Kaydol” butonuna tıklayın.
- Ayrıntıları girin: Adınızı, e-posta adresinizi girin ve ardından bir şifre oluşturun.
- E-postanızı kontrol edin: E-posta hesabınıza gelen onay mailini açın. Hesabınızı doğrulamak için mail adresinize gelen bağlantıya tıklayıp onaylayın.
- Profilinizi tamamlayın: Hesap bilgilerinizi tamamlamak için profil fotoğrafı, biyografi ve diğer kişisel bilgileri girin.
Bluesky hesap açma işlemini tamamladıktan sonra profilinizi daha çekici bir hale getirmenizde fayda var. Kısa süre içinde uygulamaya uyum sağlamak ve ilgi alanlarınıza göre bir topluluğa dahil olmak istiyorsanız; net bir profil fotoğrafına ve biyografi açıklamasına sahip olmalısınız. Bu detayların ilgi alanlarınızı net bir şekilde ifade ettiğinden emin olun. Ardından keyifle uygulamayı kullanmaya başlayabilirsiniz.
Bluesky vs Twitter: Arasındaki farklar nedir?
Bluesky ve X (Twitter) arasındaki farklar pek çok sosyal medya kullanıcısı tarafından merak edilen bir konu haline geldi. İki platform arasındaki en büyük farklılık, Bluesky’ın merkeziyetsiz yapısından kaynaklanıyor. Farklı sosyal ağların açık bir standart aracılığıyla birbirleriyle etkileşime girmesine olanak taşıyan uygulama, AT Protocol desteğini bünyesinde taşıyarak daha güvenli bir deneyime kapı aralıyor. X’in ise bundan farklı olarak merkezi bir platform olduğunu belirtelim.
Daha özgür bir sosyal ağ deneyimi vaat eden Bluesky, veri kontrolü konusunda da rakibinden farklı bir tutum sergiliyor. Bluesky’da kullanıcılar, verileri ve bunların nasıl paylaşıldığı üzerinde daha fazla kontrol sahibi durumundayken; tam tersi şekilde X’te (Twitter) kullanıcı verileri yalnızca şirket tarafından yönetiliyor.
İçerik denetimi konusunda da iki platformun ayrım gösterdiğini hatırlatalım. Bluesky farklı toplulukların kendi denetleme kurallarına sahip olmalarına izin veriyor. X ise tüm kullanıcılar için tek tip bir denetleme politikası sunuyor. Bluesky uygulaması açık kaynaklı bir standarda sahip olmasıyla öne çıkıyor. Bu sayede tüm kullanıcılar platformun geliştirilmesi konusunda katkıda bulunabiliyor. Fakat X kapalı kaynaklı bir platform olarak hizmet veriyor.
Bluesky’ın nispeten daha yeni bir platform olması sebebiyle X’teki birçok özelliğe sahip olmadığını belirtelim. Örnek vermek gerekirse X videolar, GIF’ler, sesler, anket, trend konular, uzun makaleler ve çok daha fazlasını bünyesinde taşırken; Bluesky’ın bu özelliklerden mahrum olduğunu ekleyelim. Ayrıca Elon Musk’ın sahibi olduğu platform, Grok adlı yapay zeka tabanlı sohbet robotu ile kullanıcılara ilgi çekici bir deneyim ortaya koyuyor.
X uzun yıllardır reklamlı bir hizmet verirken, Premium hesaba sahip olan ücretli kullanıcıların reklamları engellemeleri mümkün oluyor. Bluesky tamamen reklamsız bir hizmet veriyor ve kullanıcılardan herhangi bir şekilde ücret talep etmiyor. Fakat yine de ortaya çıkan son raporlarda Bluesky’ın yakında ücretli abonelik seçeneği getirebileceğini de belirtmekte yarar var.
Görsel açıdan baktığımızda ise Bluesky’ın, Twitter’ın ilk haline oldukça benzediğini söylemek mümkün. Zaman çizelgesi, dört alt sekme, yan menü, kısa gönderiler ve etkileşim araçları ile Bluesky son derece yalın bir hizmet sağlıyor.
Bluesky neden popüler oldu?
X (Twitter) alternatifi bir sosyal medya uygulaması olarak öne çıkan Bluesky platformu merkeziyetsiz açık kaynaklı yapısı, eski Twitter kullanıcılarının alışkın olduğu arayüzü ve güvenli yapısıyla zaten rakiplerine göre farkını açıkça ortaya koyuyor. Fakat yine de platformun son dönemlerde yükselişe geçmesine sebep olan bazı faktörler olduğunu da belirtelim.
Elon Musk faktörü
Bluesky’ın öne çıkmasına yardımcı olan unsurlardan biri hiç şüphesiz ki en büyük rakibi X’te (Twitter) meydana gelen kaotik yönetim anlayışından kaynaklanıyor. Elon Musk’ın satın alımı sonrası yönetimden rahatsız olan pek çok kullanıcı, çözümü alternatif sosyal ağlara yönelmekle buldu. Mastodon ve Bluesky bu noktada akıllara gelen ilk isimler arasına yerleşti.
Milyarder iş insanı Elon Musk’ın X üzerinde “içerik özgürlüğü” konusundaki yaptığı vurgular kullanıcılar için dönüm noktası yaratan faktörler arasına yerleşti. Musk’ın daha az içerik moderasyonu sağlaması ile beraber nefret söylemi, yanıltıcı bilgiler ve tahrik edici içerikler hızla X’te yaygınlaşmaya başladı. Bu sebeple X’in güvenliğinden endişe duyan bir grup kalabalık kullanıcı platformu terk etme kararı aldı.
Donald Trump faktörü
Bilindiği üzere Elon Musk, 2024 ABD seçimlerinde yeniden başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump yönetimi ile birlikte Hükümet Verimliliği Dairesi (DOGE) Bakanı olarak atandı. Bu nedenle X, Trump desteklerine daha fazla alan açmaya ve içerik politikalarında pek çok esneklik barındırmaya başladı.
Muhalifler için güvenlik ve ifade özgürlüğü konularında problemler meydana gelirken, bu da birçok kişinin Bluesky’a geçiş yapmasına etken oldu. Aynı zamanda seçim sürecinde X platformunun Donald Trump lehine algoritmasında bazı değişiklikler yaptığı da öne sürülüyor. Elbette ki bu durum şimdilik yalnızca bir iddiadan ibaret. Fakat yine de bazı kullanıcılar bundan etkilenip X’e veda etti.
Taylor Swift faktörü
Bluesky platformunun popülaritesini artırmasına yardımcı olan kişilerden biri de ünlü şarkıcı Taylor Swift oldu. Donald Trump’ın yeniden başkan koltuğuna oturduğu 2024 ABD seçimlerinden sonra Swifties (Swift’in hayran topluluğu) Trump’a karşı çıkanlara yönelik nefret dolu yorumlar ve tacizlerle dolu olan X topluluğunda büyük ölçüde dışlandı.
Öte yandan Taylor Swift’in ABD Başkan Adayı Kamala Harris’i açıkça desteklediği biliniyor. Bu süreçte X’te yapay zeka tarafından manipüle edilmiş içeriklerle topluma yanlış bir şekilde lanse edilen sanatçı, azımsanamayacak ölçüdeki kalabalık topluluğunu başka bir platforma yönlendirdi.
X’te artık “öteki” konumuna getirilen Swift’in hayranları daha olumlu ve topluluk odaklı bir platform olmasına nedeniyle Bluesky’ı tercih etme kararı aldı. Kısa bir süre içinde platformda Swift temalı gruplar ve topluluklar yaratıldı. Sadece bu dönemde uygulamaya yaklaşık 700 bin kişinin katıldığı ifade ediliyor.
Brezilya’daki X yasağı
Ağustos ayı sonunda Brezilya hükümeti X platformunu yasaklama kararı aldı. Brezilya Federal Yüksek Mahkemesi Bakanı Alexandre de Moraes, X’e erişim engeli getirilmesini emretti. Ülkede yasal temsilci belirtilmesi şartı getiren hükümet, Elon Musk’ın bu yasağa uyum sağlamaması nedeniyle ülkede sosyal ağın fişini çekti. Aynı zamanda X’e erişmek için VPN kullanan kişilere para cezası uygulanacağı da açıklandı.
Yaklaşık bir ay süren X yasağı nedeniyle birçok sosyal medya kullanıcısı, alternatif bir platform arayışı nedeniyle Bluesky’ı tercih etti. Bluesky kullanıcı sayısında bu dönemde büyük bir patlama yaşandı ve uygulama ülkedeki en popüler sosyal ağlar arasına yerleşti.
Haftalar sonra Elon Musk ısrarında daha fazla direnemedi. Rakibi Bluesky’a daha fazla kullanıcı kaptırmak istemeyen Musk, nihayet Brezilya’da yasal bir temsilci atama kararı aldı. Fakat bu süreçte Bluesky platformuna yönelen birçok kullanıcı uygulamada kalmaya devam etti.
X’i terk eden şirketler
Çeşitli gerekçelerle X (Twitter) platformundan ayrılan kurum ve şahıslar sayesinde Bluesky’ın daha hızlı bir şekilde yayıldığı ve büyüdüğünü söylemek mümkün. Son birkaç yılda pek çok kişi, Elon Musk yönetimi yüzünden X’i terk etme kararı aldı.
NPR (Ulusal Halk Radyosu), “devlet destekli medya” etiketi alması nedeniyle takipçilerinde yarattığı güven kaybından dolayı X’i terk etti. ABC Avustralya da NPR’ye benzer sebeplerle platformu terk etti. General Motors da Musk’a karşı gelen isimler arasında yer aldı ve X’teki reklamlarını tümüyle askıya aldı.
Ünlü moda firması Balenciaga ise içerik denetimindeki yetersizlikten şikayet ederek, marka imajına zarar verdiği gerekçesiyle uygulamadaki hesabını tamamen sildi. Ünlü havayolu firması United Airlines da buna benzer şikayetlerle veda yoluna gitti.
Sanat ve tiyatro haberleri ile geniş bir kitleye hitap eden Playbill, X’te içerik güvenilirliğini bir “tehdit” olarak gördüğü için daha “sanatsever platformlara” yöneldiğini açıkladı. Washington Post, Elon Musk yönetimi sonrası X’in yeni hizmet şartları ve yasal süreçlerine karşı isyan ederek ayrılık kararını benimseyen isimler arasına katıldı.
Son olarak ünlü İngiliz gazetesi The Guardian da benzer bir karar aldığını açıklayarak X’teki “toksik içeriklerden” şikayetini açıkça belirtti. Tüm bu faktörler, yeni bir topluluk arayan kullanıcıların Bluesky ya da benzer platformlara akın etmesine yol açtı.
Sonuç: Bluesky nedir ve gerçekten de kullanmaya değer mi?
Bu içeriğimizde sizler için “Bluesky nedir ve nasıl kullanılır?” gibi sorulara yanıt getirmeye çalıştık. Sonuç itibariyle Bluesky’ı kullanma konusunda hala emin olamadıysanız, uygulamanın avantajlarının “kişiden kişiye değişebileceğini” vurgulamakta fayda var.
X (Twitter) tüm olumsuz faktörlere rağmen hala büyük bir sosyal ağ olarak karşımıza çıkmaya devam ediyor. Geniş bir kullanıcı tabanına sahip olan platform, arkadaşlarıyla hala buradan etkileşim kurmak ve sıfırdan yeni bir topluluk arayışına girmek istemeyenler için tercih edenler için ideal gibi görünüyor.
Öte yandan Bluesky, yeni topluluklar arayan kullanıcılar için cezbedici bir yapıya sahip. Uygulama şu anda herkes için birçok ilgi alanına hitap eden topluluklara ev sahipliği yapıyor. Bununla birlikte platform, ürünlerini tanıtmak isteyen şirket ve markalar için de faydalı görünüyor.
Fakat yine de Bluesky’ın X’e nazaran hala daha çok küçük bir topluluğa sahip olması, bazı kişiler için platformun “geçici bir heves” olabileceği izlemini uyandırıyor. Eğer siz de böyle bir endişeye sahipseniz, “coşkulu bir geçiş” yerine uygulamayı fazla iddiaya girmeden kullanmakta fayda olabilir.
Muhtemelen önümüzdeki bir yıl, Bluesky’ın akıbeti için kilit bir öneme sahip olacak. Donald Trump, Elon Musk, Taylor Swift ve diğer faktörler nedeniyle X’e veda edip Bluesky’a yönelen kullanıcıların uygulamada kalıcı olup olmayacağı; platformun uzun vadeli bir gelecek içerip içermediğini gözler önüne sermeye yardımcı olacak gibi görünüyor.
“Bluesky nedir?” diye düşünenler için tüm merak edilen ayrıntıları paylaştık. Peki ya siz Bluesky ile ilgili neler düşünüyorsunuz? Merkeziyetsiz bir sosyal ağ deneyimi arayanlar için öne çıkan bu platformla alakalı görüş ve düşüncelerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
