- OpenAI'ın yeni yapay zeka modelleri GPT-4o ve Sora 2'nin popüler anime ve manga karakterlerini başarıyla taklit etmesi Japonya'da büyük bir telif hakkı krizi yarattı.
- Japonya hükümeti, şirkete resmi bir talep göndererek ülkenin kültürel mirası olan fikri mülkiyetleri (IP) ihlal etmeyi durdurmasını istedi.
- Sora ve ChatGPT, Mario ve Pikachu gibi karakterleri üretebiliyor.
OpenAI’ın görüntü ve video üreten yapay zeka modelleri GPT-4o ve Sora 2, Japonya’nın “vazgeçilmez hazineleri” olan anime ve manga karakterlerini taklit edince Tokyo hükümeti duruma el koydu.
Teknoloji dünyasının gündemini bir süredir meşgul eden OpenAI, bu kez Japonya’nın sert tepkisiyle karşı karşıya. Şirketin yeni nesil yapay zeka modelleri GPT-4o Image Generation ve Sora 2 modellerinin, ülkenin kültürel mirası olan anime ve manga karakterlerini kolayca taklit etmesi telif hakkı tartışmalarını alevlendirdi.
Anime ve manga karakterleri risk altında
Yaklaşık yedi ay önce piyasaya sürülen ve o dönemde en iyi görüntü üretim modeli kabul edilen GPT-4o, kullanıcıların kısa sürede Studio Ghibli’nin ayırt edici sanat tarzında görüntüler oluşturabildiğini ortaya çıkarmıştı. Bu durum da telif hakkı endişelerine yol açmıştı.
Endişeler, yalnızca iki hafta önce, 1 Ekim’de yayınlanan Sora 2 ile daha da yükseldi. 20 saniyelik, 1080p çözünürlükte ve sesli videolar oluşturabilen yeni modelle birlikte internet alemi, Pokémon (Pikachu dahil), Mario, One Piece ve Demon Slayer gibi popüler serilerin karakterlerini içeren yapay zeka videolarıyla dolup taştı.
Japon hükümetinden resmi talep: “İhlal etmeyi durdurun”
Yaşananların ardından Japon hükümeti devreye girdi. Yapay Zeka Stratejisinden Sorumlu Devlet Bakanı Minoru Kiuchi, geçtiğimiz Cuma günü düzenlediği basın toplantısında, Japonya Kabine Ofisi’nin OpenAI’a resmi bir çevrim içi talep gönderdiğini açıkladı.
Talepte, şirketin Japonya’nın “vazgeçilmez hazineleri” olarak tanımladığı manga ve anime gibi fikri mülkiyet haklarını (IP) ihlal etmekten kaçınması istendi. Basın toplantısından günler önce, Japonya’nın iktidar partisi LDP’nin Genel Sekreter Yardımcısı Akihisa Shiozaki, durum düzelmezse Yapay Zeka Teşvik Yasası’nın 16. Maddesi’ni devreye sokma tehdidinde bulunmuştu.
Shiozaki, hükümetin Sora 2’nin temel özelliklerini, filtreleme tedbirlerini ve silme yanıtlarındaki geçmişini açıklamasını talep etmek için soruşturma yetkilerini kullanmayı düşünmesi gerektiğini paylaştı.
Disney karakterleri güvende, Japon karakterleri risk altında
Shiozaki, ayrı bir X gönderisinde, Sora 2’nin ABD’li eğlence devlerine ait karakterleri (örneğin Mickey Mouse veya Superman) üretmeyi reddettiğini belirtti. Shiozaki paylaşımında şunları kaydetti:
“Sora 2’ye komutlar girmeyi kendim denediğimde, orijinalinden ayırt edilemeyecek kalitede popüler anime karakterlerinin görüntülerini art arda üretti. Ancak nedense, Disney gibi büyük ABD şirketlerine ait karakterler ortaya çıkmadı. Bu açıkça bir dengesizlikti ve telif hakkı yasası açısından ciddi bir sorun oluşturuyordu. Dünyaya yön veren Japon yaratıcıların çabaları ve hassasiyetleri göz ardı edilme tehlikesiyle karşı karşıyaydı.”
Japonya’nın Yapay Zeka Teşvik Yasası, 1 Eylül 2025’te yürürlüğe girdi. Yasa, ülkeyi dünyanın en “yapay zeka dostu ülkesi” yapmayı amaçlıyor ve AB’nin katı düzenlemelerinden farklı olarak sert cezalar yerine iş birliğini teşvik ediyor.
Ancak yasanın 16. Maddesi, hükümete soruşturma yetkisi tanıyor; bu yetki, yapay zekanın vatandaşların haklarını ihlal ettiği durumları analiz etmeye ve karşı tedbirleri düşünmeye olanak sağlıyor. Yasa, para cezası içermese de iş birliği yapmayan şirketlerin kamuoyuna açıklanmasına imkan tanıyor.
