Meta çatısı altında faaliyet gösteren popüler sosyal medya platformu Instagram şu anda dünyanın bazı ülkelerinde yasaklı durumda. Instagram’ın yasaklandığı ülkeler arasına bugün itibariyle Türkiye de eklendi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) kararıyla erişim engeli uygulanan sosyal ağa şu an ülkemizde ulaşılamıyor.
2 milyardan fazla kullanıcıya ev sahipliği yapan sosyal medya uygulaması her geçen gün büyümeye ve daha geniş kitlelere ulaşmaya devam ederken platforma herhangi bir şekilde erişim sağlayamayan çeşitli ülkeler bulunuyor. Şu anda dünya genelinde Türkiye hariç Instagram’ı yasaklayan dört ülke karşımıza çıkıyor. Her bir ülkenin platformu farklı sebepler dolayısıyla yasakladığı biliniyor. Peki ya o ülkeler hangileri ve Instagram’a neden yasak getirdiler? İşte ayrıntılar…
Instagram’ın yasaklı olduğu ülkeler
Türkiye’nin de aralarına katıldığı toplam beş ülke şu anda herhangi bir şekilde Instagram’a erişim sağlayamıyor. Türkiye’de bu engelin ne kadar süre devam edeceği henüz belirsizliğini korurken, sizler için Instagram’ın yasaklandığı ülkeleri yasaklanma sebepleri ile birlikte bir araya getirdik.
1- Çin
Instagram’ın yasaklandığı ülkeler arasında ilk sırada Çin karşımıza çıkıyor. 2014 yılının Eylül ayında Hong Kong’da gerçekleşen demokrasi yanlısı protestolardan sonra platform erişim engeline çarptırıldı. Ancak yine de ülkede alınan bu kararın tek bir sebebe dayandığını söylemek güç.
Instagram’ın Çin’de yasaklanma sebeplerinin başında Çin hükümetinin sosyal medya üzerinden kontrolsüz bilgi yayılımını engelleme isteği geliyordu. Facebook, Twitter (yeni adıyla X), YouTube ve WhatsApp uygulamalarını da benzer kararlarla yasaklayan hükümet, protestocuların olayların fitilini daha da ateşlememeleri ve meydana gelen olayların dünya kamuoyuna paylaşılmasının önüne geçilmesi amacıyla çözümü Instagram’ı yasaklamakta buldu.
Çin’deki sert sansür politikalarının Batılı sosyal ağların politikalarıyla ters düştüğü bilinirken, aynı zamanda artan ulusal güvenlik endişeleri de Instagram’ın yasaklanma kararında önemli bir rol oynadı. Çin hükümeti o dönem yabancı istihbarat servislerinin sosyal medya üzerinden risk teşkil ettiklerini ileri sürerek kullanıcıları WeChat ya da Weibo gibi alternatif servislere yönlendirmeye başladı.
“Büyük Çin Güvenlik Duvarı” adlı sistem ile ülkedeki kullanıcıların internete olan erişimini kontrol altına alan hükümet, kullanıcıların yerel alternatif uygulamalara yönelmeleriyle birlikte bilgi akışını artık tamamen eline aldı. Facebook, Twitter, WhatsApp ve YouTube’un da yasaklı olduğu ülkede ayrıca Google arama motoru ve hizmetlerinin de engellendiğini belirtelim.
2- İran
İran da iki yıl önce Instagram’ı yasaklayan ülkeler arasına katıldı. Komşu ülkemizde alınan bu karar, 2022 yılında gerçekleşen ve dünya çapında büyük bir ses getiren Mahsa Amini protestolarını bastırmak için alındı. O zamana dek ülkede Facebook, Twitter (X) ve YouTube platformları zaten yasaklı bir haldeyken, yaşanan olaylar sonucunda Instagram ve WhatsApp da bu kervana katıldı.
2022 yılının Eylül ayında Mahsa Amini isimli bir kadının ülkedeki ahlak polisi tarafından gözaltı sırasında öldürülmesinden sonra başlayan büyük protestolar İran’ı adeta ayağa kaldırmış, pek çok kadın ve erkek hükümete karşı sesini duyurabilmek için sokağa çıkmıştı. Bunun üzerine hükümet Instagram’da karşıt fikirler paylaşma, protestolar için çağrıda bulunma ya da olayları dünya basınına duyurma gibi çabalara karşı platformun fişini tamamen çekmeyi tercih etti.
Instagram insanları provake ettiği ve kamu düzenini tehdit ettiği gerekçesiyle Eylül 2022’de İran’da yasaklandı. Instagram’la aynı zamanda yasaklanan WhatsApp uygulamasının engellenme nedeni ise platformda yer alan uçtan uca şifreleme teknolojisinden kaynaklanıyordu. Zira bu teknoloji hükümetin bilgi kontrolünü ele almasını zorlaştırıyordu.
3- Kuzey Kore
Instagram’ın yasaklandığı ülkeler arasında Kuzey Kore de bulunuyor. Esas olarak Kuzey Kore yalnızca Instagram’ı değil, aslında neredeyse tüm interneti vatandaşlarına yasaklamış durumda. Şu anda ülkede internete erişim oldukça sınırlı bir haldeyken, ülkedeki bireylerin son derece sınırlı bir internet ağı olarak bahsedilen “Kwangmyong” isimli bir intranet sistemi üzerinden internete bağlanabildiği biliniyor.
Söz konusu intranet sistemi Kuzey Kore hükümeti tarafından kontrol ediliyor. Bununla birlikte bu ağdan Facebook, X, YouTube, Google, YouTube, WhatsApp, Telegram, Snapchat, TikTok ve bildiğimiz herhangi bir sosyal medya uygulamasına erişim sağlanamıyor. Yabancı hiçbir internet sitesine ulaşılamıyor. Hükümetin sansürlediği sınırlı sayıdaki internet sitesine erişim sunan bu ağ, ülkedeki yalnızca sınırlı sayıdaki kişiye denetimli bir şekilde tanınıyor.
4- Rusya
Rusya da Instagram’ın yasaklandığı ülkeler arasında karşımıza çıkıyor. Yakın tarihli olaylardan biri olan Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Moskova hükümeti pek çok Batılı şirket tarafından ambargo cezasına çarptırılmıştı. Bu bağlamda Instagram’ın çatı şirketi olarak hizmet veren Meta, Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşı destekleyen Rus hesaplarını sınırlandırmaya başlamıştı. Aynı zamanda nefret söylemi politikalarında esnekliğe giden Meta, Rusya karşıtı ifadeleri geçici bir şekilde tolere etmeye başlamıştı.
Meta’nın bu politikasına karşı Putin yönetimi şirketin “iki yüzlü bir tutum” sergilediğini dile getirerek Facebook, Twitter (X) ve Instagram gibi platformları ülkede engelledi. Söz konusu uygulamaların Rus karşıtı propaganda yaptığı ve savaş konusunda bilgi kirliliği sunduğu öne sürüldü. Rusya hükümeti internet kullanıcılarını Yandex ve VKontakte (VK) gibi yerel alternatiflere yönlendirdi.
5- Türkiye
Instagram’ın yasaklandığı ülkeler listesinde son sırada Türkiye geliyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) kararıyla engellenen sosyal medya uygulamasının ülkemizde neden yasaklandığına dair herhangi bir açıklama yapılmadı. BTK’nın internet sitesinden durumu sorgulayan kullanıcıların karşısına şu ifadeler çıkıyor: “instagram.com, 02/08/2024 tarihli ve 490.05.01.2024.-608903 sayılı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kararıyla erişime engellenmiştir.”
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Android ve iOS’ta Instagram’a nasıl girilir? (VPN’siz kolay çözüm)
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Dünden bugüne Türkiye’de yasaklanan platformlar ve internet siteleri
