5G bağlantı teknolojisi ve yeni ağların yükselişinin tam ortasında, internete hızlı ve verimli bir şekilde bağlanmak giderek daha önemli bir hale gelmeye başladı. Bunun için milyarder iş insanı Elon Musk, SpaceX üzerinden Starlink projesini hayata geçirdi. 50 ülkeye uydu internet erişimi sağlayan bu hizmet, 2019 yılından bu yana sürekli olarak destek verdiği bölgeleri artırarak kullanıcılara bambaşka bir internet deneyimi vaat ediyor. Peki ya temel olarak Starlink nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır? Starlink Türkiye’ye ne zaman gelecek? Starlink’in avantajları, dezavantajları ve fiyatları gibi merak edilen tüm detayları sizler için bir araya getirdik. İşte ayrıntılar…
Starlink nedir?
Uzayda yüzlerce küçük uydu ağından oluşan bir proje olan Starlink, bu uydu ağı aracılığıyla yüksek hızlı internet bağlantısı sağlamayı amaçlayan bir girişimdir. Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX tarafından geliştirilen proje, dünya çapında internet erişimi olanaklarını artırmayı ve dünya genelindeki düşük nüfus yoğunluğu olan bölgelerde de hızlı internet bağlantısı sağlamayı amaçlamaktadır.
Starlink uyduları, Alçak Dünya Yörüngesi üzerinde yer alarak bu sayede yüksek hızlı internet bağlantısını dünya genelindeki herhangi bir noktada sağlayabilir. Proje, özellikle de yerleşim yerlerine geleneksel kablolu internet altyapısının erişmediği bölgelerde, hızlı internete sahip olmak için bir alternatif olarak görülür.
Starlink projesi sayesinde özellikle de kırsal alanlarda yaşayan insanların yüksek hıza sahip internet erişimine ulaşmaları mümkün kılınmaktadır. Bununla birlikte çeşitli felaket durumlarında da internet erişimi sağlayarak haberleşme imkanları artırılabilir. Öte yandan Starlink’in sunduğu yüksek hızlı internet bağlantısı, uzaktan çalışanların ve dijital işler gerçekleştiren kişilerin iş verimliliğini artırabilir. Ayrıca eğitim ve sağlık hizmetleri gibi pek çok sektörde de önemli bir rol üstlenebilir.
Starlink nasıl çalışır?
Şimdiye kadar karşımıza çıkan uydu internet hizmetleri, online olarak oyun oynama ya da video konferans bağlantısı gerçekleştirme gibi konularda büyük bir zafiyet göstermektedir. Fakat bu gibi sorunları çözmek için SpaceX’in Starlink uyduları, önceki uydulara göre daha alçak bir yörüngede çalışır. Elbette ki tutarlılık konusunda halen daha kablolu internet kadar sorunsuz bir deneyime erişemeyen bu hizmet, yine de daha yüksek hızlara ulaşmayı ve gecikme sürelerini ciddi ölçüde azaltmayı başarmıştır.
Uyduların iletişim kurabilmesi için şirket, sinyal alışverişine yardımcı olmak adına dünya çapında ağ geçitleri inşa etti. Fakat şu anda uyduların doğrudan iletişim kurmasını sağlamak ve bir ağ geçidi ihtiyacını ortadan kaldırmak için lazer teknolojisi test ediliyor. Bunun Starlink kullanıcıları için anlamı ise kurulumu tamamladıktan sonra antenin otomatik olarak en yakın uyduyu bulup bağlanması olacak. Uydular bir zincir halinde yörüngede döndükleri için, her uydu bir sonrakini bulacak ve bu da kullanıcılar adına sorunsuz bir bağlantı deneyimi sağlayacak.
SpaceX şirketi başlangıç aşamasında uzaya 4 bin 400 uydu göndermeyi amaçlıyor. Şu anda ise aktif olarak 2 bin 500 uydu yer aldığı bilinirken; 500 tane ise yörüngelerine doğru hareket ettirilmeye devam edilen uydunun mevcut olduğu söyleniyor. Dolayısıyla henüz toplamda 3 bin uydu yer alıyor. Şirketin bir sonraki hedefi ise 2027 yılına kadar 12 bin uyduluk bir ağ kurmak olduğu biliniyor. Bu ağ ile beraber şirket, 40 ülkede hizmet sağlamayı hedeflemekte.
Starlink’i çevrim içi olarak sipariş ettikten sonra kullanıcının evlerine güç kaynağı, Wi-Fi yönlendirici ve kablolardan oluşan bir set ulaştırılacaktır. Kurum basit olacak şekilde tasarlanmıştır. Anten, gökyüzünün net bir şekilde görülebildiği bir alana yerleştirilmelidir. Yani ağaç ya da direk gibi engellerin, sinyalleri kapatması engellenmelidir.
Sorun yaşamamak için Starlink’i yüksek bir alana kurmak en ideal seçeneklerden biri olacaktır. Anten gökyüzüne baktıktan sonra, uydu sinyalleri eve internet sağlamak için Wi-Fi yönlendiricisine ulaşacaktır. SpaceX, Dünya yörüngesindeki tüm gezegeni kaplayacak bir uydu ağı oluşturmaktadır. Bunlar elektromanyetik dalgalar aracılığıyla bağlantılar göndermektedir.
Starlink ne işe yarar? Avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Geleneksel kablolu internet altyapısının ulaşamadığı bölgelerde hızlı bir internet bağlantısı sağlamak üzere görev yapan Starlink uyduları pek çok avantaja sahiptir. Starlink’in sunmuş olduğu ayrıcalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Yüksek hızlı internet bağlantısı sağlamak için yüzlerce küçük uydu ağı bir araya getirilir. Böylece dünya genelindeki herhangi bir noktada yüksek hızlı internet erişimi sağlanır.
- Geleneksel kablolu internet altyapısının ulaşamadığı uzak bölgelerde dahi yüksek hızlı internet bağlantısı sunulur. Bu sayede kırsal alanlarda yaşayan insanlar için büyük bir avantaj sağlanır.
- Starlink, diğer uydu internet sağlayıcılarına göre daha düşük gecikme süresine sahiptir. Dolayısıyla canlı yayınlar, oyunlar ve video konfernas görüşmeleri gibi uygulamalarda daha iyi bir performans elde edilir.
- Esnek abonelik seçenekleri sunan Starlink, böylelikle abonelerine farklı bant genişlikleri ve fiyat aralıkları arasında seçim yapma şansı yaratır.
- Starlink, doğal afetler gibi felaket durumları sırasında da internet erişimi sağlamaktadır. Bu nedenle özellikle de haberleşme konusunda önemli bir araç olarak görülür.
Elbette ki Starlink’in pek çok avantajı olduğu gibi, bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bu dezavantajlar, Starlink’in geleneksel kablolu internet altyapısına göre bazı zorlukları olduğunu gözler önüne sermektedir. Fakat halen daha geliştirilme aşamasında olan bu hizmet, muhtemelen ilerleyen süreçte mevcut sorunların çözümü için destek sağlayacaktır.
Starlink’in dezavantajları arasında akıllara gelen ilk unsurlardan bir tanesi, hizmetin yüksek maliyetidir. Dünya genelindeki yüzlerce uyduyu fırlatmak ve bunları işlemek için proje, diğer internet sağlayıcılarına göre daha yüksek fiyatlar sunmaktadır. Öte yandan bu hizmetin uydu ağı, gökyüzündeki yıldızların gözlemlenmesini ve gözlemevleri için gökyüzünün kirlenmesine sebep olabilir. Astronominin bazı araştırma alanlarına zarar verebileceği konuşulan hizmet, çevresel olarak da bazı kişiler tarafından bir tehdit olarak görülmektedir. Uydu ağları, dünya yörüngesine yerleştirildiği için uzay çöpleri sorununa katkıda bulunabilir. Fakat uydu fırlatmalarının çevresel etkileri de söz konusu olabilir.
Yüksek hızlı internet bağlantısı sağlamak adına uydu ağına dayanan bir sistem olan Starlink, ne yazık ki bazı yerlerde uydu sinyallerinin bloke olması ya da kesinti yaşanması gibi çeşitli altyapı sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Dünya çapındaki herkese hizmet verebilmek için uydu kapasitesini paylaştıran hizmet, yoğun kullanım senaryolarında hızın yavaşlaması ve bağlantının kesilmesi gibi problemlere ev sahipliği yapmaktadır. Öte yandan hava durumu etkilerine de belirli aralıklarla görülmektedir. Şiddetli fırtına ya da rüzgar gibi hava olaylarının yaşanması, hizmet kesintilerini doğurabilir.
Starlink’in hızı ve performansı
Şu anda beta aşamasında olan Starlink hizmeti, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilen bir internet hızı ve performansa sahiptir. Starlink’in hızı, dünya genelindeki kullanıcıların farklı coğrafi konumlarına ya da hava koşullarına dayalı şekilde değişebilir. İdeal koşullarda ise hızlar 100 Mbps ila 150 Mbps arasında görülmektedir.
Diğer internet sağlayıcılarından farklı olarak Starlink, uydu tabanlı bir sistem olduğu için bazı gecikme sürelerine de ev sahipliği yapabilir. Gecikme süresi, sinyalin yerden uydulara ve tekrar yerleşik istasyonlara geri dönmesi için geçen süreyi temsil etmektedir. Burada meydana gelebilecek gecikmeler, ortalama bir şekilde 20 ila 40 milisaniye arasında değişmektedir. Dolayısıyla buradan, Starlink’in genel itibariyle kablolardan daha yüksek gecikme sürelerine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Ancak yine de projenin henüz geliştirilme aşamasında olduğu düşünülürse; performansı ve hızı, sistem ve altyapı gelişip daha fazla uydu hizmete dahil edildikçe muhtemelen artış gösterecektir.
Starlink Türkiye’ye gelecek mi?
Uzun bir süredir ülkemizdeki internet kullanıcıları, “Starlink Türkiye’ye ne zaman gelecek?” sorusunun cevabını arıyor. Şirket, geçtiğimiz ayın sonlarında resmi internet sitesinde yer alan hizmet haritasını güncelledi. Güncellemenin akabinde Türkiye’nin de listeye dahil edildiği görüldü. Açıklanan bilgiler doğrultusunda, Starlink’in ülkemize 2024 yılında geleceği resmi olarak doğrulandı.
Starlink projesinin lideri Elon Musk, dünya gündemini yakından takip ediyor. Geçtiğimiz yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi üzerine Musk, Ukrayna’daki insanların haberleşmelerini daha kolay bir hale getirmek için ülkeye kısa bir süre içinde Starlink’i getirmişti. Öte yandan geçen aylarda İran’da hayatını kaybeden Mahsa Amini’den sonra ülke genelinde büyük protestoların bağlamasıyla beraber, hükümetin internet hizmetlerini kısıtlamaya başlaması üzerine yine Starlink burada da boy göstermiş ve uydu interneti İran’daki insanlara sunmuştu.
Kısa bir süre önce benzer bir olasılık Türkiye için de yaşandı. 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta meydana gelen korkunç depremin ardından Yale Üniversitesi öğretim üyesi Mehmet Emin Adin, Twitter platformundan Elon Musk’ı etiketleyerek şu soruyu sormuştu: “Türkiye ve komşu ülkeleri büyük bir deprem vurdu. Ciddi iletişim eksiklikleri yaşanıyor. Starlink uydularınız için yardım etme şansınız var mı?”
Elon Musk, Starlink hizmetinin Türkiye’de aktif edilmesi ile ilgili olarak henüz Türk hükümetinden onay gelmediğini, onaylanır onaylanmaz Starlink’in ülkede çalışmaya başlayacağını belirtmişti.
Starlink hangi ülkelerde kullanılıyor?
Starlink’in hizmet verdiği ülkeler arasında şu anda pek çok isim bulunuyor. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde test edilmeye başlanan bu hizmet şu anda Kanada, Birleşik Krallık, Almanya, Polonya, Fransa, Avusturya, Hollanda, Belçika, Danimarka, Portekiz, İrlanda, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, İsveç, Litvanya, Yeni Zelanda ve Avustralya’da erişime açılmış durumda.
Olağanüstü sebepler nedeniyle Starlink’in acil kullanım onayı verdiği ülkeler Ukrayna ve Tonga olarak karşımıza çıkarken; kullanımı yasaklayan ülkeler arasında ise Rusya bulunuyor.
Starlink’in fiyatı ne kadar?
Starlink’in fiyatı, hizmet şu anda beta aşamasında olduğu için bölgeden bölgeye farklılık gösterebiliyor. Şirket, beta testlerine katılan kullanıcılardan aylık ortalama 99 dolarlık bir ücret talep ediyor. Bu rakam, geleneksel internet hizmetlerine göre çok daha yüksek rakamlara işaret ediyor. Fakat buna rağmen hizmetin bazı bölgelerde, normal internet sağlayıcılarının ulaşamadığı uzak ya da düşük nüfuslu alanlarda yüksek hızlı internet bağlantısı sunduğu biliniyor.
Starlink hizmeti için aynı zamanda kullanıcıların bir kit satın almaları gerekmekte. Paketin içerisinde uydu anteni, Wi-Fi yönlendirici ve diğer bağlantı cihazları yer alıyor. Bu paket şu anda 499 dolar karşılığında satılıyor.
