10 Aralık 2013 tarihinde Başbakanlık tarafından Resmi Gazete’de yayımlanan bir genelge ile, 2017 yılının sonundan itibaren kamu kurumlarında zorunlu hale getirilen F klavye ile ilgili bilmeniz gereken önemli bilgileri sizler için listeledik.
“Milli klavye” olarak da bilinen F klavye, Türkçe dili için en uygun olan klavye türü olsa da, Q klavye kadar yaygın kullanılmamaktadır. Ancak teknik açıdan F klavyenin birçok avantajı bulunmaktadır. Öyle ki Türkçenin teknik özellikleri ve parmakların fiziksel özellikleri hesaba katılarak geliştirilmiştir.
Peki F klavye nedir? Hangi amaçla, ne zaman ortaya çıkmıştır? Kim tarafından geliştirilmiştir?Avantajları nelerdir? İşte F klavye hakkında bilmeniz gerekenler…
1. Türkçe’ye uygun bir klavye çalışmalarına başlayan ilk isim, daktilo öğretmeni İhsan Sıtkı Yener olmuştur.
İhsan Sıtkı Yener, Sultanahmet Lisesi’nde daktilografi öğretmenliğine başladığı 1946 yılında Türk dilinin özelliklerine göre yapılmış bir daktilo icat etme çalışmalarına başlamıştır. Bu sıralarda Ankara Üniversitesi ile New York Üniversitesi arasındaki işbirliği anlaşması çerçevesinde Türkiye’ye gelen Anthony R. Lanza ile Edwark Tutark Jr. de bu çalışmalara dahil olmuştur.
2. “Milli Klavye” ilk olarak 20 Ekim 1955 tarihinde Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesi tarafından onaylanmıştır.
Türk diline uygun “Milli Klavye” çalışmalarının sonucunda ilk olarak Devlet Malzeme Ofisi’ne sunulan F klavye, 20 Ekim 1955 tarihinde Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesi tarafından onaylanmış; Türkiye’deki tüm daktilo makinelerinin Milli Klavye’ye dönüştürülmesi ise 1963 yılında Gümrükler Kanunu’na eklenmesi ve 1974 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından “zorunlu standart” olarak onanmasıyla kesinleşmiştir.
3. F klavye Türkçe için en ideal klavye türüdür.
F klavyenin oluşturulması için iki farklı komisyon kurulmuştur. Bu komisyonlardan biri Türkçedeki harf sıklıkları ve ardışıklıklarını incelerken; diğer komisyon da parmakların fiziksel özelliklerini inceleyerek harflerin dizilimi konusunda çalışmalar yapmıştır. Sonuç olarak Türkçenin teknik özellikleri ve parmakların fiziksel özelliklerinin kombinasyonu sonucu F klavye geliştirilmiştir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: İdeal Tipografinin Matematiksel Karşılığı ve Altın Oran İlişkisi
4. F klavye Q klavyeden %11 daha hızlıdır.
Parmakların klavyede harften harfe geçerken kaybettiği zamana ilişkin yapılan araştırmalarda, F klavyenin Q klavyeden ortalama %11 daha hızlı olduğu saptanmıştır. Aynı araştırmada, günümüz Türkçesine göre F klavye’de birkaç tuşun yerinin değiştirilmesi sonucu Q klavye’ye göre %46 daha çabuk yazılabileceği de görülmüştür.
5. F klavyenin 25 rekor ve 59 dünya şampiyonluğu bulunmaktadır.
1957 yılından bu yana yapılan aralarında Türkiye’nin de bulunduğu uluslararası klavye ile hızlı yazma yarışmalarında F klavye ile 25 rekor ve 59 dünya şampiyonluğu elde edilmiştir.
6. F klavyeden daha popüler olan Q klavye aslında hiçbir dile uygun değildir.
Q klavyeler her ne kadar -İngilizce konuşan ülkeler başta olmak üzere- dünyada en çok kullanılan klavye türü olsa da, aslında ne İngilizce ne de başka bir dile uygun olarak geliştirilmiştir. Q klavyenin ve aynı zamanda gerçek anlamda ilk daktilonun mücidi olan Christopher Latham Sholes, icat ettiği yazı makinesinin mekanik harf kollarından herhangi ikisi aynı anda kağıda doğru havalandığında sıkışmaya neden olduklarını fark etmesi üzerine, kullanıcının yazım hızını yavaşlatmak için harflerin yerlerini alabildiğine karıştırarak en çok kullanılan harfleri elin en zor ulaşabileceği yerlere yerleştirmeyi uygun görmüş; bu sebeple ortaya Q klavye çıkmıştır.
Bir başka söylentiye göre ise, ilk üretilen yazı makinesinin adı “Sholes & Glidden Type Writer” olarak geçer. Buradaki “Type Writer” kelimelerini oluşturan harflerin tamamı Q klavyenin en üst sırasında yer almaktadır. Böylece satıcılar, bir kağıda kolayca “Type Writer” yazarak ürünlerinin yeteneğini karşılarındakine gösterme şansı bulmaktadırlar.
7. F klavyenin sadece orta sırasındaki harfler ile Türkçe metinlerin %55’i yazılmaktadır.
Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Firdevs Güneş’in yaptığı araştırmalara göre, F klavyede parmakların yeri değiştirilmeden sadece orta sıradaki 8 harf ile Türkçe metnin %55‘i yazılabilmektedir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: WordPress Klavye Kısayolları İle Yazma Hızınızı Arttırın
8. F klavye zihinsel işlem ve becerileri güçlendirmektedir.
Yine Prof. Dr. Firdevs Güneş’in yaptığı bir araştırmaya göre, F klavyede Türkçe metinleri yazarken sağ el %51, sol el ise %49 oranında kullanılmaktadır. Bu durum her iki beyin yarım küresinin de yazma sürecine dengeli katılmasını sağlamaktadır. Bu sayede F klavye, düşünme, anlama, sorgulama, dikkat, yaratıcılık ve üreticilik gibi zihinsel becerileri geliştirmeye katkı sağlamaktadır.
9. F klavyenin 2017 yılının sonundan itibaren tüm kamu kurumlarında zorunlu hale getirilmesine karar verilmiştir.
Başbakanlık tarafından Resmi Gazete’de yayımlanan 10 Aralık 2013 tarihli genelgede, genelgenin yayımından itibaren, alım süreci başlatılmış olanlar dışında temin edilecek tüm bilgisayarların F klavyeli olması ve halen kullanımda olanların da 2017 yılı sonuna kadar F klavyeye dönüştürülmesi kararı alınmış; 2017 yılının sonundan itibaren ise tüm kamu kurumlarında F klavye kullanma zorunluluğu getirilmiştir.
Kaynaklar: Wikipedia, Hürriyet, Türk Dili Dergisi, Resmi Gazete
