- ABD'li girişim Aalo Atomics, Idaho'da ilk deneysel nükleer reaktörü Aalo-X'in temellerini attı.
- 2026 yılına kadar faaliyete geçmesi hedeflenen reaktör, ABD'nin 40 yılı aşkın süredir hizmete girecek ilk sodyumla soğutmalı tesisi olacak.
- Şirket, Aalo-X projesiyle özellikle yapay zeka ve veri merkezlerinin artan enerji talebini karşılamayı amaçlıyor.
ABD’li girişim Aalo Atomics, ülkenin ilk deneysel ekstra modüler nükleer reaktörü (XMR) için temel atma töreni düzenledi. Amerika’da ileri nükleer enerji için yeni bir sayfa açıldı. Aalo-X adı verilen tesis, Idaho Falls’taki Idaho Ulusal Laboratuvarı’nın Malzemeler ve Yakıtlar Kompleksi’nin yanında inşa ediliyor.
Interesting Engineering’in haberine göre şirket, reaktörün inşaatını tamamlayarak 4 Temmuz 2026’ya kadar faaliyete geçmesini hedefliyor. Aalo, bu takvimin, küçük modüler nükleer reaktörlerin ne kadar hızlı konuşlandırılabileceğini gösterdiğini belirtiyor.
Nükleer reaktör pilot programı hız kazandırıyor
Temel atma töreni, şirketin, ABD Başkanı Donald Trump’ın Haziran 2025’te duyurduğu Nükleer Reaktör Pilot Programı’na seçilmesinden sadece iki hafta sonra gerçekleşti. Program, yeni nesil nükleer tasarımların ulusal laboratuvarlar dışında test edilmesini ve onaylanmasını hızlandırmayı amaçlıyor. Böylelikle ticari konuşlandırma için daha hızlı bir yol açılması hedefleniyor.
2023 yılında Teksas’ın Austin şehrinde kurulan Aalo Atomics, özellikle yapay zeka ve veri merkezlerinden kaynaklanan hızla artan enerji talebini karşılamak için modüler reaktörlere yatırım yapan girişimlerden biri.
Aalo’nun yöneticileri, kaydettikleri ilerleme hızını “eşi benzeri görülmemiş” olarak nitelendiriyor. Aalo Atomics’in kurucu ortağı ve CEO’su Matt Loszak, “Nükleer Reaktör Pilot Programı’na seçilmemiz, ‘kuruluştan fisyona’ üç yıldan kısa sürede ulaşma hedefimizi gerçekleştirmek için önemli bir katalizör oldu” diyor ve bu hedefin bir yıl önce bile imkansız görüldüğünü ekliyor.
Şirket, Valor Equity Partners, NRG Energy ve Hitachi Ventures gibi yatırımcılardan 136 milyon dolardan fazla fon topladı. Aalo-X’in bileşenleri, Austin’deki 40 bin metrekarelik pilot fabrikada üretilerek Idaho’ya taşınıyor. Aalo’nun CTO’su Yasir Arafat, Aalo-X’in faaliyete geçtiğinde ABD’de 40 yılı aşkın süredir hizmete giren ilk sodyumla soğutmalı reaktör olacağını belirtiyor.
Aalo-X sadece bir başlangıç
Söz konusu reaktör, özellikle veri merkezleri için tasarlanmış 50 megavatlık modüler bir enerji santrali olan Aalo Pod’un öncüsü konumunda. Her bir pod, fabrikada üretilmiş, sodyumla soğutulmuş ve düşük zenginleştirilmiş uranyum dioksit ile çalışan beş adet Aalo-1 reaktörü içeriyor.
Aalo, modüler yaklaşımının harici su kaynaklarına bağımlılığı ortadan kaldırdığını ve büyük altyapı değişiklikleri olmadan tesislerin güç kaynağını gigavat ölçeğine kadar genişletebilmesini sağladığını belirtiyor.
Idaho Ulusal Laboratuvarı Direktörü John Wagner, projenin Amerikan enerji inovasyonu için bir dönüm noktası olduğunu söylüyor. Yapay zekanın elektrik talebini artırması ve politika yapıcıların düşük karbonlu enerji çözümleri aramasıyla birlikte, Aalo’nun hızlı yaklaşımı, nükleer enerjinin ABD enerji tartışmalarının merkezine nasıl geri döndüğünü vurguluyor.
Eğer Aalo hedefine ulaşırsa, Aalo-X reaktörü şirketin kuruluşundan üç yıldan kısa bir süre sonra faaliyete geçmiş olacak.
