Sony Dünya Fotoğrafçılık Ödülleri, fotoğraf alanında dünya genelinde en saygın organizasyonlardan bir tanesi olarak biliniyor. Yarışma, dünya genelinde fotoğrafçıların en iyi çalışmalarını sergilemek ve ödüllendirmek üzere her yıl düzenli bir şekilde gerçekleştiriliyor. Yalnızca amatör fotoğrafçıların değil, aynı zamanda profesyonel fotoğrafçılara da ev sahipliği yapan yarışmada eserler bir jüri tarafından değerlendiriliyor ve ilk üçe ödül veriliyor.
Dünyanın en prestijli fotoğrafçılık yarışmaları arasında kabul edilen organizasyon bu yıl ilginç bir olayla karşımıza çıktı. Üretken yapay zekanın dahil olduğu bir olayın ardından fotoğrafçılık dünyasında adeta fırtınalar esmeye başladı. AI tarafından oluşturulan bir görüntü, son derece prestijli olan bu yarışmada büyük ödüle layık görüldü.
Yapay zeka gerçeğe meydan okuyor
Boris Eldagsen tarafından ‘The Electrician’ olarak adlandırılan fotoğraf, herhangi bir şekilde kamera ile çekilmiş olmamasına rağmen Dünya Fotoğraf Örgütü tarafından düzenlenen Sony Dünya Fotoğrafçılık Ödülleri kapsamında ‘Yaratıcı’ kategorisinde birinciliğe ulaştı. Fakat daha sonra eserin yaratıcısı olan Eldagsen, yaptığı şu açıklamayla ödülü reddetti: “Yapay zeka fotoğrafçılık değil. Yarışmaların yapay zeka görüntü girişi için hazırlanıp hazırlanmadığını öğrenmek için başvurdum. Hazırlanmadıklarını gördüm.”
Eldagsen tarafından sunulan görüntü, 1940’ları anımsatan bir fotoğraf stilin içağrıştırmak için tasarlanan PSEUDOMNESIA: Fake Memories adlı bir dizinin parçası olarak karşımıza çıktı. Fakat elbette ki gerçekte bu fotoğrafın herhangi bir tarihi geçmişi bulunmuyor. Projenin arkasında temel bir yapay zeka görüntü üretimi mevcut değil. Ancak hem kazanan hem de koleksiyondaki parçalar, Eldagsen’in açıkladığı üzere iç boyama ve dış boyama gibi çeşitli AI görüntü üreteçleri sayesinde 20 ila 40 arasında birincil değişiklik geçirdi.
Eldagsen’in ödülü reddetmiş olması ve hemen ardından yapmış olduğu dikkat çekici açıklamalar, gerçek amacının fotoğrafçılar arasında sıyrılmak değil, gittikçe yaygınlaşabilecek bir sorun hakkında toplumu bilinçlendirmek olarak belirtildi. Sanatçının amacı, bu içeriklerin varlığı konusunda farkındalık yaratmak ve gerçek fotoğrafçılara zarar vermeyen belirli yarışmaların oluşturulmasını kolaylaştırmak şeklinde açıklandı. Eldagsen’in konuya ilişkin yaptığı bir diğer açıklama ise şu şekilde oldu:
“Açık çağrılara katılarak, ödül organizatörlerinin bu farkın farkına varma sürecini hızlandırmak ve yapay zeka tarafından oluşturulan görüntüler için ayrı yarışmalar oluşturmak istiyorum. Resmimi seçtiğiniz ve bunu tarihi bir an yaptığınız için teşekkür ederim. prestijli bir uluslararası fotoğraf yarışmasını kazanan ilk yapay zeka ürünü görüntü. Kaçınız bunun yapay zeka ürünü olduğunu biliyordu veya bundan şüpheleniyordu? Bununla ilgili bir şeyler doğru görünmüyor, değil mi? Yapay zeka görüntüleri ve fotoğrafçılık birbiriyle rekabet etmemeli böyle bir ödülde. İkisi farklı varlıklar. Yapay zeka fotoğrafçılık değil. O yüzden ödülü kabul etmeyeceğim.”
Eldagsen’in yapay zeka yoluyla yaratmış olduğu fotoğraf kısa bir süre sonra yarışmanın internet sitesi üzerinden kaldırıldı. Organizatörler ise konuyla ilgili şimdiye kadar herhangi bir yorumda bulunmadı. Yaşanan bu olay, AI teknolojilerinin geldiği mevcut durum hakkında insanları tedirgin etti.
