Bitcoin Nedir? Nasıl Kazanılır? Avantajları ve Dezavantajları Nedir?

Son dönemlerde oldukça konuşulan ve diğer hiçbir para birimlerine benzemeyen internetin elektronik para birimi Bitcoin’leri detaylı olarak öğrenin.

İnternetin sosyal medya platformları, resimleri, videoları, oyunları gibi birçok şeyi olur da para birimi olmaz mı? Elbette olur. Bazı ülkelerde artık yasal olarak olarak tanınmaya başlayan internetin para birimi Bitcoin’ler için ATM’ler bile üretildi. Peki nedir bu Bitcoin? Nasıl kazanılır? Avantajları ve dezavantajları nelerdir? Biraz bunlara değinelim.

Bitcoin nedir?

Bitcoin (Sembol: ฿ Kısaltma: BTC); 3 Ocak 2009’da hayata geçen, herhangi bir merkez bankası veya resmi bir kuruluşa bağlı olmayan dijital para birimidir. Teknik tasarımı itibariyle toplamda en fazla 21 milyon adet üretilmektedir. Bitcoin’in kurucusunun kim olduğu ile alakalı uzun zamandır bilinen tek şey, kod adının Satoshi Nakamoto olduğuydu. Ancak daha sonra bu kod adlı kişinin George Washington Üniversitesi’nde görev yapan Nick Szabo isimli bir akademisyen olduğu ortaya çıkmıştır.

Bazı ülkelerde yasal olarak kabul edilen Bitcoin sistemi, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bazı ülkeler ise Bitcoin’in taşıdığı riskleri göz önünde bulundurarak bir para birimi olarak tanımayı reddetmişlerdir.

Şu an için daha çok bir yatırım aracı olarak görülen Bitcoinlerin yükseliş değerleri her geçen gün oldukça muazzam sonuçlar veriyor. 1 Ocak 2013 tarihinde 1 Bitcoin’in değeri 13.56 dolar iken bu rakam 1 Ocak 2014 tarihinde 806 dolar olmuştu. Bu da bize, 1 Bitcoin değerinin 1 yıl içerisinde %59.4‘lük bir artış yaşadığını gösteriyor. Aşağıdan ise Bitcoin’in kurulduğu günden Ocak 2014 tarihine kadar olan Bitcoin hacim ve değer grafiğini inceleyebilirsiniz.

Resmin büyük hali için üzerine tıklayabilirsiniz.

Bitcoin nasıl çalışır?

E-posta sistemine benzer bir şekilde çalışan Bitcoin, yapılan ödemelerin doğrulanması için açık anahtarlı şifreleme (asimetrik şifreleme), noktadan-noktaya ağ bağlantısı ve proof-of-work gibi teknolojiler kullanır. Bitcoinler, ödemeyi yapan adresten alıcı adrese imzalanarak gönderilir. Her kullanıcı çok sayıda adrese sahip olabilir. Her işlemin ağa duyurulumu yapılır ve blok zincirinde yerini alır. Böylece eklenen bitcoinler birden fazla kere harcanamaz. Her bir işlem bir veya iki saat içinde, blok zincirini uzatmaya devam eden büyük işlem gücü tarafından o anda kilitlenmiş olur. Bitcoin bu teknolojileri kullanarak, herkesin kullanabileceği hızlı ve son derece güvenilir bir ödeme ağı sağlamaktadır.

Bitcoin teknolojisinde kullanılan blok sisteminin amacı ise; tarih damgası vurulmuş bütün ödemelerin doğrulanarak aynı paranın iki kere harcanmasının önüne geçilmesini sağlamaktır.

Bitcoin nasıl kazanılır? | Bitcoin Madenciliği nedir?

Eğer matematik bilginize güveniyor ve programlama konusunda kendinizi profesyonel olarak görüyorsanız kendi Bitcoin’lerinizi toplayabilirsiniz. Bitcoin mining – Bitcoin madenciliği olarak adlandırılan bu işlem ile Bitcoin toplamak o yüzden oldukça zordur. Bitcoin madenciliği kısaca; Bitcoin ağının işlemleri onaylaması amacıyla bilgisayarlara matematiksel işlemler yaptırmak ve güvenliği artırmak anlamına gelir. Yaptıkları işin ödülü olarak Bitcoin madencileri de onayladıkları işlemlerin faturalarını ve yeni oluşturulan bitcoinleri toplayabilirler. Madencilik, ödüllerin ne kadar hesap yapıldığıyla doğru orantılı olduğu, özelleşmiş ve rekabetçi bir piyasadır.

Bitcoin madenciliğini tek başınıza yapmak isterseniz bilgi birikiminin yanı sıra çok iyi bir bilgisayar sistemine de sahip olmanız gerekiyor. Çünkü Bitcoin madenciliği, bilgisayarınıza ait donanımlar ile yapılıyor. İlk olarak işlemci (CPU) ile yapılan Bitcoin madenciliği artık yerini kendinden 50-100 kat daha hızlı çalışabilen ekran kartlarına (GPU) bırakmış durumda. Yani bu demek oluyor ki, bilgisayarınızın ekran kartı ne kadar kuvvetliyse Bitcoin madenciliğindeki performansınız da o kadar iyi olur. Ayrıca sadece madencilik için özel olarak tasarlanmış sistemleri de satın alabilir veya kiralayabilirsiniz.

Eğer bu konuda acemiyseniz; o zaman Bitcoin kazanmak için tek başınıza uğraşmanıza gerek yok. Bitcoin havuzlarına dahil olarak (mining pool), -bir nevi bilgisayarlarınızın güçlerini birleştirerek- daha basit algoritmalar ile uğraşmış olursunuz. Mining pool’ların sayısı oldukça fazladır ve her bir pool’un (havuzun) gelir dağıtım modeli farklıdır. Genel olarak bir bloktan elde edilen toplam gelir, havuza katılanlar arasında bir formüle bağlı olarak dağıtılır. Bu esnada belli bir yüzdeyi de pool operatörü alır.

Bitcoin kazanmanın bir diğer yolu da bitcoinleri gerçek para ile satın almaktır (bir nevi yatırım olarak da düşünülebilir).

Tabi bütün bunlara başlamadan önce bitcoinlerin saklanacağı bir Bitcoin cüzdanı (Bitcoin Wallet) oluşturmak gerekiyor. (Bitcoin cüzdanı ile ilgili detaylara buradan ulaşabilirsiniz)

Ayrıca bkz: Bitcoin Kazanmanın 8 Farklı Yolu

Bitcoin’in Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları / Faydaları

• Enflasyon riski düşük: Enflasyona sebebiyet veren etkilerden biri de tedavüldeki reel para arzlarındaki artıştır. Tedavüldeki para arzının artması doğru orantılı olarak enflasyonu da arttırır. Ancak bu sistem Bitcoin için geçerli değildir. Çünkü Bitcoin sistemi, sonu olan bir sistemdir. Teknik tasarımı itibariyle maksimum 21 milyon adet Bitcoin üretilebilir. Dolayısıyla Bitcoin’in enflasyon riski çok düşüktür.
• Çökme riski düşük: Reel para birimlerinin çöküşü, hükümetlere bağlı yaşanan hiperenflasyonlardan kaynaklanır. Bitcoin sistemi de herhangi bir hükümete bağlı olmadığı için, çökme riski oldukça düşüktür.
• Güvenli, basit ve ucuz: Kredi kartı veya PayPal gibi ödeme sistemlerinin kullanıldığı klasik online işlemlerde satıcı tarafından bakılırsa; alıcının parasını geri talep etmesi durumunda 3. şahıs servislerini kullanmak gerekiyor. Bu aşamada güvenlik tehlikeye girebiyor ve olay karmaşık bir hale dönüşebiliyor. Bitcoin’de ise geri talep etme gibi bir sistem olmadığı için bu tarz bir güvenlik sorunu da haliyle yaşanmıyor. Olaya alıcı tarafından bakılırsa da; ödeme yapma ve hesaplar arası para transferi yapma gibi işlemler daha güvenli ve daha ucuz hale geliyor. Çünkü Bitcoin teknolojisi peer to peer (P2P) sistemiyle; yani hiç bir aracı olmadan direkt olarak eşler-arası çalışıyor.
• Taşıması kolay: Milyarlarca dolar değerindeki bitcoinlerinizi küçük bir hafıza kartında bile taşıyabilirsiniz. Bunu nakit para ile yada başka bir sistem ile yapmak imkansız sanırım.
• İzi sürülemez: Bitcoinlerin takip edilemiyor olmasının yada herhangi bir iz bırakmamasının avantajları olduğu kadar dezavantajları da var muhakkak. Örneğin Bitcoin sisteminizdeki mali kaynağınızın ne kadar olduğu yada hesabınız hakkındaki diğer bilgiler, hükümetler de dahil olmak üzere hiçkimse tarafından bilinemez ve takip edilemez. Dolayısıyla hükümetlerin mali kaynağınıza göz dikmesini (vergi) önlenmiş olursunuz.

Dezavantajları / Riskleri

•  İzi sürülemez: Avantajlarından bahsettiğimiz Bitcoin’in bu özelliği pek tabi dezavantaja hatta tehlikeli durumlara da dönüşebilir. İzinin sürülemez olması, suçların rahat rahat işlenebilmesi anlamına geliyor. Uyuşturucu gibi yasal olmayan maddelerin satılması tarzı durumlar için oldukça uygun bir ortam hazırlıyor Bitcoin teknolojisi. Bazı hükümetlerin Bitcoin’i bir para birimi olarak kabul etmemelerinin en büyük sebebi ise budur.
• Kaybetmesi kolay: Kredi kartınızı kaybettiğinizde yada banka hesabınız başka birisi tarafından ele geçirildiğinde, bankanızı arayarak durumu anında kurtarabilirsiniz. Hatta yetmezse polisi bile devreye sokup kaybınızı giderebilirsiniz. Ancak Bitcoin için aynı şeyler geçerli değil. Bitcoin sisteminde; kaybettiğiz bitcoinleri, yada ele geçirilen Bitcoin cüzdanınızı geri almak için kullanabileceğiniz bir mekanizma yok. Bunun önüne geçebilmek için izleyebileceğiniz en iyi yöntem, Bitcoinlerinizi internet bağlantısı olmayan harddisklerde saklamak olacaktır.
• Alıp satmak zor: Taşıdığı risklerden dolayı Bitcoinlerinizi bir ürün satın alır gibi alamıyorsunuz. Bitcoin satın almak veya bitcoinleriniz satmak için birçok servis bulunuyor ancak bunu gerçekleştirmek o kadar da kolay değil. Her geçen gün geliştirilmesine rağmen (Bitcoin ATM’leri açılmaya başlandı), işler reel para birimlerinde olduğu kadar kolay ilerlemiyor.
• Hala çok yeni: Bitcoin sisteminin 2009 yılında kurulmuş olması; yani hala yeni bir teknoloji olması, yeni Bitcoin rakiplerini de beraberinde getirebilir; hatta Bitcoin sisteminde büyük açıklıklar bulabilen yeni teknolojiler hala geliştirilebilir.
• Harcama alanı darlığı: Ödeme sistemi olarak Bitcoin sisteminin de kullanıldığı çok fazla yer yok. Her ne kadar gelişim aşamasında olsa da, şu anda Bitcoin sahibi olmaktaki en büyük amaç; yatırım.
• Değişken: Bitcoin’in değer grafiğine baktığımızda herkesin aklından Bitcoin yatırımı yapmak geçebilir, ancak Bitcoin değeri nasıl hızla yükseldiyse düşme riski de o kadar fazla. Dolayısıyla yapılacak olan yatırımların dengeli ve düşünerek yapılması gerekmektedir.

Kaynaklar: Bitcoin, LikeInAMirror, Bitcoin Charts, Raszl, Bitcoin-tr, Wikipedia, Radikal